Peluszka to roślina, o której coraz częściej mówi się wśród ogrodników. Choć dawniej była znana głównie rolnikom, dziś zyskuje popularność również w przydomowych ogródkach. Jej zalety są nie do przecenienia – wzbogaca glebę w azot, chroni ją przed erozją, a do tego stanowi doskonały poplon i roślinę paszową. Właściwie wysiana, może stać się sprzymierzeńcem każdego, kto chce poprawić strukturę i urodzajność swojej ziemi. Ale kluczem do sukcesu jest jedno pytanie: kiedy siać peluszkę, aby dała najlepszy efekt?
Kiedy siać peluszkę?
Peluszka jest rośliną wczesnowiosenną, która świetnie znosi chłód i wilgoć, dlatego jej siew można rozpocząć bardzo wcześnie – już w marcu lub na początku kwietnia. Idealny moment to chwila, gdy gleba rozmarznie i da się ją uprawiać. Nasiona peluszki kiełkują już przy temperaturze około 2–3°C, a młode siewki są odporne na niewielkie przymrozki.
W praktyce oznacza to, że nie trzeba czekać na ciepłe dni – im szybciej peluszka trafi do gruntu, tym lepiej zdąży się rozwinąć przed okresem suszy. Wczesny siew gwarantuje też mocniejszy system korzeniowy i lepsze wykorzystanie wiosennej wilgoci.
Optymalna temperatura gleby dla wzrostu peluszki to 5–8°C, natomiast w czasie wegetacji najlepiej rozwija się przy 15–20°C. Zbyt późny siew, np. w maju, często prowadzi do osłabionych wschodów i niższego plonu, zwłaszcza jeśli wiosna jest sucha.
Warunki glebowe
Peluszka nie ma dużych wymagań, ale najlepiej rośnie na glebach żyznych, próchnicznych i przepuszczalnych. Odczyn gleby powinien być lekko kwaśny lub obojętny – pH 6,0–7,0. Źle znosi ziemie ciężkie, gliniaste i podmokłe, dlatego warto wybierać stanowiska dobrze zdrenowane.
Przed siewem warto wykonać płytką uprawę gleby, by ją spulchnić i zniszczyć ewentualne chwasty. Dobrym pomysłem jest też zaprawienie nasion preparatem zawierającym bakterie brodawkowe Rhizobium leguminosarum, które wspomagają wiązanie azotu z powietrza. Dzięki temu peluszka działa jak naturalny nawóz zielony.
Technika siewu
Nasiona wysiewa się na głębokość 5–7 cm, w rzędach co 15–20 cm. Dla ogrodników, którzy planują wykorzystać peluszkę jako poplon lub roślinę okrywową, wystarczy gęstszy siew. Jeśli ma służyć jako pasza lub roślina na nasiona – lepiej zachować większe odstępy.
Warto pamiętać, że peluszka najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, ale dobrze znosi też lekkie zacienienie. W uprawach przydomowych można ją wysiewać między innymi roślinami lub na pustych grządkach po wczesnych warzywach.
Kiedy zbierać peluszkę?
Zbiór peluszki przeznaczonej na zielony nawóz wykonuje się zazwyczaj przed kwitnieniem, gdy rośliny są jeszcze miękkie i bogate w azot. W tym momencie najlepiej przekopać je lub przyorać, aby w naturalny sposób wzbogaciły glebę. Jeśli uprawa ma być przeznaczona na paszę lub nasiona, zbiór następuje, gdy strąki zaczynają żółknąć i dojrzewać.
Czy peluszka to groch?
Peluszka jest spokrewniona z grochem – w rzeczywistości to jedna z jego odmian, znana naukowo jako Pisum sativum ssp. arvense. Należy do tej samej rodziny bobowatych, a więc ma podobną budowę, kwitnienie i właściwości.
Na pierwszy rzut oka peluszka przypomina klasyczny groch siewny, jednak różni się kilkoma cechami:
- ma bardziej wiotkie łodygi i mniejsze liście,
- jej kwiaty są najczęściej różowe lub fioletowe (u grochu jadalnego – białe),
- nasiona są ciemniejsze i matowe, często szarobrązowe,
- jest bardziej odporna na chłód i gorsze gleby.
Pod względem użytkowym peluszka ma inne zastosowanie niż tradycyjny groch jadalny. O ile groch uprawia się głównie dla spożycia przez ludzi, o tyle peluszka jest ceniona jako roślina paszowa, poplonowa i nawozowa. Zawiera dużo białka, dlatego bywa składnikiem mieszanek zbożowo-strączkowych przeznaczonych dla zwierząt gospodarskich.
W ogrodzie pełni też funkcję poprawiającą strukturę gleby. Dzięki symbiozie z bakteriami brodawkowymi wiąże azot atmosferyczny, który następnie pozostaje w glebie i stanowi naturalne źródło składników odżywczych dla kolejnych upraw.
Czy peluszka jest jadalna?
Peluszka nie jest typowo spożywaną odmianą grochu, ale można ją jeść po odpowiednim przygotowaniu. Jej nasiona, choć bogate w białko i błonnik, zawierają też naturalne substancje antyżywieniowe, takie jak taniny i lektyny, które w surowej postaci są trudne do strawienia.
Po ugotowaniu lub uprażeniu związki te ulegają rozkładowi, dzięki czemu peluszka staje się bezpieczna do spożycia. W smaku przypomina groch, ale jest nieco bardziej mączysta i mniej słodka.
W niektórych krajach, zwłaszcza w Azji i Ameryce Południowej, peluszkę wykorzystuje się jako składnik potraw jednogarnkowych, zup i past warzywnych. W Polsce jednak jej głównym przeznaczeniem pozostaje rolnictwo – używana jest jako pasza lub nawóz zielony.
Dla ogrodników, którzy eksperymentują z uprawą roślin strączkowych, peluszka może być jednak ciekawym dodatkiem. Można ją wysiewać na grządce po zbiorze warzyw wczesnych (np. sałaty, szpinaku czy rzodkiewki), a następnie przekopać przed jesiennym sadzeniem.
Wartości odżywcze
Peluszka, podobnie jak inne rośliny strączkowe, jest bogata w:
- białko roślinne – 20–25%,
- błonnik, który wspomaga trawienie,
- wapń, żelazo, potas i magnez,
- witaminę B1 i kwas foliowy.
Dzięki temu może stanowić dobre uzupełnienie diety roślinnej lub składnik domowej paszy dla drobiu i królików.
Dlaczego warto siać peluszkę w ogrodzie?
Peluszka to jedna z tych roślin, które w naturalny sposób poprawiają stan gleby. Dzięki korzeniom współpracującym z bakteriami brodawkowymi wzbogaca podłoże w azot, poprawia jego strukturę i zwiększa żyzność. Po przekopaniu peluszki jako nawozu zielonego można ograniczyć stosowanie nawozów sztucznych.
Dodatkowo roślina ta doskonale chroni glebę przed erozją i wysychaniem, zwłaszcza jeśli wysieje się ją jako poplon. Gęsty system korzeniowy zatrzymuje wodę, a górna część rośliny osłania ziemię przed słońcem.
Peluszka jest też świetnym sposobem na ograniczenie chwastów – rośnie szybko i zagłusza niepożądane rośliny. Po jej zaoraniu gleba staje się pulchna, lepiej napowietrzona i przygotowana pod kolejne uprawy warzywne.
Praktyczne wskazówki dla ogrodników
- Siej wcześnie – peluszka lubi chłód, więc im wcześniej trafi do gruntu, tym lepiej.
- Unikaj gleb ciężkich i podmokłych – wybieraj ziemie lekkie i przewiewne.
- Nie siej po innych strączkowych – unikniesz chorób i wyczerpania gleby.
- Pamiętaj o bakteriach brodawkowych – dzięki nim peluszka skutecznie wzbogaci glebę w azot.
- Przekop przed kwitnieniem, jeśli chcesz wykorzystać ją jako zielony nawóz.
Peluszka to roślina niezwykle wdzięczna i pożyteczna. Nie wymaga wiele, a potrafi znacząco poprawić kondycję gleby i zapewnić lepsze plony w kolejnych sezonach. Jeśli chcesz, by Twój ogród był bardziej żyzny i naturalny – warto wiedzieć, kiedy siać peluszkę i jak ją właściwie wykorzystać.
Źródło: www.warsztatogrodnika.pl
