Uprawa ogórków (Cucumis sativus) w gruncie lub pod osłonami wymaga odpowiedniego przygotowania stanowiska oraz zapewnienia roślinom wysokiej żyzności gleby. Obornik – jako jeden z najcenniejszych nawozów organicznych – często pojawia się w kontekście nawożenia ogrodniczego. W tym artykule omówimy, czy i w jakich warunkach stosowanie obornika pod ogórki jest zalecane, jakie są jego zalety i zagrożenia oraz jak optymalnie go wykorzystać w praktyce ogrodniczej.
Wymagania pokarmowe ogórków
Ogórki należą do roślin o wysokich wymaganiach pokarmowych, szczególnie w zakresie azotu, potasu i wapnia. Ich szybki wzrost, duże powierzchnie liści i intensywne owocowanie sprawiają, że wymagają dobrze przygotowanego podłoża, bogatego w próchnicę i składniki odżywcze. Rośliny te najlepiej rosną na glebach lekkich, próchnicznych, dobrze przewietrzonych, o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego (pH 6,0–7,0).
Zastosowanie obornika może znacznie poprawić strukturę gleby, jej pojemność wodną, a także wzbogacić ją w makro- i mikroelementy niezbędne do prawidłowego rozwoju ogórków.
Obornik – charakterystyka i wartość nawozowa
Obornik to naturalny nawóz organiczny, będący mieszaniną odchodów zwierząt gospodarskich (np. bydła, koni, świń) oraz ściółki. W zależności od gatunku zwierząt i sposobu przechowywania, zawiera różne ilości azotu (N), fosforu (P), potasu (K), wapnia (Ca), magnezu (Mg) i mikroelementów.
Świeży obornik bydlęcy zawiera średnio:
-
Azot: 0,5–0,6%
-
Fosfor: 0,3–0,4%
-
Potas: 0,5–0,7%
-
Wapń: 0,3–0,4%
Wartość nawozowa obornika jest także uzależniona od jego rozkładu i fermentacji. Do uprawy ogórków zaleca się stosowanie obornika przekompostowanego, ponieważ jest bezpieczniejszy, mniej agresywny chemicznie i lepiej przyswajalny przez rośliny.
Czy stosować obornik bezpośrednio pod ogórki?
Zaleca się, by bezpośrednie stosowanie świeżego obornika pod ogórki było unikane, szczególnie w okresie wiosennym tuż przed siewem lub sadzeniem rozsady. Świeży obornik, zwłaszcza koński lub kurzy, może być zbyt „gorący” – zawiera duże ilości azotu w formie amonowej, która może spalić delikatne korzenie ogórków, zakłócić równowagę mikrobiologiczną gleby oraz doprowadzić do nadmiernej akumulacji azotanów w owocach.
Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie dobrze przefermentowanego obornika jesienią w roku poprzedzającym uprawę ogórków. Wówczas gleba ma czas na przetworzenie składników organicznych w dostępne formy, a jednocześnie ryzyko fitotoksyczności zostaje zminimalizowane.
Termin i sposób stosowania obornika
Jesienne nawożenie: Jest to najbardziej rekomendowany sposób przygotowania stanowiska pod ogórki. Obornik należy równomiernie rozrzucić na powierzchni gleby w ilości 3–4 kg/m² (30–40 t/ha), a następnie przyorać na głębokość 20–25 cm. Przez zimę zachodzi rozkład materii organicznej, co korzystnie wpływa na strukturę gleby i aktywność biologiczną.
Wiosenne nawożenie: Jeśli nawożenie jesienne nie było możliwe, można zastosować obornik przekompostowany wiosną, na około 3–4 tygodnie przed sadzeniem. Ważne, by był dobrze rozłożony i wymieszany z wierzchnią warstwą gleby. W takim przypadku zaleca się niższe dawki, np. 2–2,5 kg/m², aby ograniczyć ryzyko zasolenia i zahamowania wzrostu młodych roślin.
Nawożenie w inspektach i pod osłonami: W uprawach ogórków pod osłonami (szklarnie, tunele foliowe) często stosuje się tzw. „gorące podłoża” z dodatkiem obornika końskiego, który wydziela ciepło w wyniku fermentacji. Taka technika jest szczególnie przydatna w przypadku wczesnej uprawy wiosennej, jednak wymaga doświadczenia i kontroli temperatury w warstwie korzeniowej.
Obornik a choroby i szkodniki
Zastosowanie nieprzefermentowanego obornika może sprzyjać rozwojowi chorób odglebowych oraz przyciągać szkodniki (np. drutowce, pędraki). Ponadto, jeśli obornik pochodzi od zwierząt karmionych paszami zanieczyszczonymi środkami ochrony roślin, może zawierać pozostałości herbicydów lub innych substancji fitotoksycznych.
Dlatego niezwykle ważne jest, by korzystać z obornika pochodzącego z pewnych źródeł i odpowiednio przekompostowanego. Przed jego zastosowaniem warto również wykonać analizę gleby i dostosować nawożenie do aktualnych potrzeb uprawy.
Alternatywy i uzupełnienie nawożenia
Obornik można z powodzeniem łączyć z innymi nawozami organicznymi, takimi jak kompost, biohumus, mączka bazaltowa czy nawozy zielone (rośliny motylkowate, gorczyca). W sezonie wegetacyjnym zaleca się uzupełniające dokarmianie ogórków nawozami organiczno-mineralnymi lub naturalnymi gnojówkami roślinnymi (np. z pokrzywy, żywokostu).
Dobre rezultaty daje także stosowanie preparatów mikrobiologicznych, które poprawiają aktywność życia glebowego i wspomagają mineralizację materii organicznej.
Wnioski i zalecenia praktyczne
Stosowanie obornika pod ogórki jest zdecydowanie korzystne, ale wymaga przestrzegania odpowiednich zasad:
-
Najlepiej stosować obornik jesienią – daje to czas na jego przetworzenie i ogranicza ryzyko poparzeń korzeni.
-
Wiosną stosować wyłącznie przekompostowany obornik – w umiarkowanej dawce i dobrze wymieszany z glebą.
-
Unikać świeżego obornika bezpośrednio przed siewem – może zaszkodzić młodym roślinom.
-
Monitorować stan gleby – analiza chemiczna pozwala na dostosowanie dawek i uzupełnienie brakujących składników.
-
Uzupełniać nawożenie organiczne innymi formami nawozów – w tym kompostem i naturalnymi preparatami.
Odpowiednie stosowanie obornika w uprawie ogórków to element kompleksowego podejścia do żyzności gleby. W rękach świadomego ogrodnika staje się nie tylko źródłem składników pokarmowych, ale także fundamentem trwałej i zdrowej uprawy warzyw.
