Uprawa pomidorów w tunelach foliowych zyskuje coraz większą popularność zarówno wśród producentów towarowych, jak i hobbystów. Odpowiednie nawożenie odgrywa kluczową rolę w osiąganiu wysokiego plonu oraz jakości owoców. Warunki panujące pod osłonami – wyższe temperatury, ograniczony dostęp opadów oraz intensywny wzrost roślin – sprawiają, że zapotrzebowanie na składniki pokarmowe znacząco wzrasta. W tym kontekście konieczne jest precyzyjne podejście do nawożenia, uwzględniające fazy rozwoju roślin, stan gleby i warunki klimatyczne.
Potrzeby pokarmowe pomidora
Pomidory (Solanum lycopersicum L.) są roślinami wymagającymi pod względem odżywczym. Do prawidłowego wzrostu i owocowania potrzebują zarówno makro-, jak i mikroskładników. Najważniejsze z nich to:
-
Azot (N): odpowiada za wzrost wegetatywny, jednak jego nadmiar może prowadzić do bujnego wzrostu kosztem plonowania.
-
Fosfor (P): wspiera rozwój systemu korzeniowego oraz wpływa na zawiązywanie owoców.
-
Potas (K): kluczowy dla jakości owoców – wpływa na smak, barwę, jędrność i odporność na choroby.
-
Wapń (Ca): niezbędny dla prawidłowej struktury ścian komórkowych – jego niedobór prowadzi do suchej zgnilizny wierzchołkowej.
-
Magnez (Mg): składnik chlorofilu – wspomaga proces fotosyntezy.
-
Mikroskładniki (Fe, Mn, Zn, Cu, B, Mo): mimo że potrzebne w niewielkich ilościach, mają ogromne znaczenie dla procesów metabolicznych rośliny.
Nawożenie przedsiewne – fundament uprawy
Podstawą prawidłowego nawożenia pomidorów jest analiza chemiczna gleby przed rozpoczęciem sezonu wegetacyjnego. Wyniki analizy pozwalają na dostosowanie dawek nawozów przedsiewnych, które powinny zapewnić dostępność składników pokarmowych w początkowym okresie wzrostu.
Do nawożenia przedsiewnego najczęściej stosuje się:
-
Obornik dobrze przefermentowany (30–40 t/ha): wzbogaca glebę w próchnicę, poprawia strukturę oraz dostępność składników mineralnych.
-
Wapno nawozowe (jeśli pH < 6,0): uregulowanie odczynu gleby jest niezbędne dla prawidłowego pobierania składników przez rośliny.
-
Nawozy mineralne wieloskładnikowe (np. NPK 10-30-20): stosowane zgodnie z zapotrzebowaniem wynikającym z analizy gleby.
Nawozy należy dokładnie wymieszać z glebą, najlepiej za pomocą glebogryzarki lub głębokiego spulchnienia mechanicznego.
Nawożenie pogłówne – dostosowanie do faz rozwojowych
W uprawie pomidorów pod folią nawożenie pogłówne jest niezbędne, szczególnie w okresie intensywnego wzrostu i owocowania. Może być prowadzone poprzez fertygację lub nawożenie doglebowe.
Faza wzrostu wegetatywnego (od posadzenia do pierwszego kwitnienia)
W tej fazie rośliny potrzebują zwiększonej ilości azotu i fosforu. Zalecane nawozy to:
-
Saletra wapniowa (Ca(NO₃)₂): dostarcza łatwo przyswajalnego azotu i wapnia.
-
Polifoska 6 lub 8: wspiera rozwój systemu korzeniowego.
-
Mikroelementy w formie chelatów (np. EDTA, DTPA): szczególnie żelazo i bor.
Dawkowanie należy dostosować do stanu roślin – zbyt intensywne nawożenie azotem może prowadzić do nadmiernego wzrostu pędów.
Faza kwitnienia i zawiązywania owoców
W tym okresie wzrasta zapotrzebowanie na potas, fosfor oraz mikroelementy (bor, mangan). Nawożenie powinno sprzyjać tworzeniu zdrowych zawiązków i przeciwdziałać zrzucaniu kwiatów.
Zalecane nawozy:
-
Siarczan potasu (K₂SO₄): nie zawiera chloru, który może być toksyczny w uprawach pod osłonami.
-
Nawozy dolistne z borem i cynkiem: wspierają procesy zapylania i rozwój owoców.
-
Krzem: choć nie jest składnikiem niezbędnym, wzmacnia odporność roślin.
Faza dojrzewania owoców
Tu dominującym pierwiastkiem jest potas. Wapń również pozostaje istotny, aby zapobiec zaburzeniom fizjologicznym.
Zalecane nawozy:
-
Saletra potasowa (KNO₃): dostarcza azotu w formie azotanowej oraz potasu.
-
Chlorek potasu (ostrożnie – tylko w niskich dawkach i jeśli podłoże nie jest wrażliwe na chlor).
-
Wapń dolistnie (np. chlorek wapnia): regularne zabiegi zapobiegają suchej zgniliźnie wierzchołkowej.
Fertygacja – precyzyjne nawożenie w uprawie pod osłonami
Fertygacja, czyli dostarczanie składników pokarmowych wraz z wodą w systemie nawadniania kroplowego, jest najefektywniejszą metodą nawożenia pomidorów pod folią. Pozwala na bieżące dostosowywanie składu pożywki do aktualnych potrzeb roślin.
Zasady fertygacji:
-
Stosowanie nawozów rozpuszczalnych w wodzie (np. Kristalon, Ultrasol, YaraLiva Tropicote).
-
Regularne monitorowanie EC i pH pożywki.
-
Dostosowanie dawek składników do fazy rozwojowej (np. N:K = 1:1 w fazie wzrostu, N:K = 1:2 w fazie owocowania).
-
Utrzymywanie niskiego zasolenia podłoża – szczególnie istotne w długich cyklach uprawy.
Dolistne dokarmianie – szybka reakcja na niedobory
W przypadku wystąpienia niedoborów lub stresu roślin, szybkim i skutecznym rozwiązaniem jest dokarmianie dolistne. W uprawie pomidora najczęściej stosuje się:
-
Mikroelementy (np. mikrochelaty, nawozy typu Plonvit, Mikrovit): szczególnie żelazo, mangan, cynk.
-
Wapń: dostarczany dolistnie, zwłaszcza w okresach intensywnego wzrostu owoców.
-
Aminokwasy i algi morskie: poprawiają metabolizm roślin i regenerację po stresie.
Zabiegi dolistne należy wykonywać w godzinach porannych lub wieczornych, przy zachowaniu odpowiedniego stężenia cieczy roboczej i pH.
Skuteczne nawożenie pomidorów uprawianych pod folią wymaga zintegrowanego podejścia: uwzględnienia zasobności gleby, potrzeb pokarmowych w różnych fazach rozwoju oraz technologii uprawy. Kluczowe jest utrzymanie równowagi między składnikami oraz bieżące reagowanie na sygnały płynące od roślin. Współczesne metody, takie jak fertygacja i analiza pożywek, pozwalają na precyzyjne zarządzanie nawożeniem, co przekłada się bezpośrednio na jakość i wielkość plonu.
