Obornik to jeden z najstarszych i najbardziej wartościowych nawozów organicznych stosowanych w uprawie drzew owocowych. Jego odpowiednie wykorzystanie poprawia strukturę gleby, dostarcza niezbędnych składników odżywczych oraz wspomaga rozwój zdrowych i plennych drzew. Aby jednak w pełni wykorzystać jego potencjał, kluczowe jest właściwe określenie terminów nawożenia. W niniejszym artykule omówimy najlepsze okresy stosowania obornika oraz techniki jego aplikacji.
Właściwości i znaczenie obornika w sadownictwie
Obornik jest naturalnym nawozem pochodzenia zwierzęcego, który zawiera szeroki wachlarz składników pokarmowych, takich jak azot (N), fosfor (P), potas (K) oraz mikroelementy niezbędne do prawidłowego wzrostu i owocowania drzew. Poza wartościami odżywczymi obornik wpływa także na:
- poprawę struktury gleby,
- zwiększenie zdolności gleby do zatrzymywania wody,
- aktywację życia biologicznego w glebie,
- wzrost zawartości próchnicy.
Najlepszy czas na nawożenie obornikiem
1. Jesienne nawożenie – optymalny wybór
Najlepszym okresem na stosowanie obornika pod drzewa owocowe jest jesień, a dokładniej od września do listopada. W tym czasie drzewa kończą wegetację, a obornik ma czas na stopniowy rozkład i wchłonięcie do gleby przed rozpoczęciem nowego sezonu wegetacyjnego. Korzyści jesiennego nawożenia to:
- stopniowe uwalnianie składników odżywczych,
- ograniczenie strat azotu,
- poprawa struktury gleby przed zimą,
- wspomaganie zimowego magazynowania składników pokarmowych.
Warto pamiętać, że obornik nie powinien być stosowany bezpośrednio na powierzchnię gleby. Zaleca się jego płytkie wymieszanie z podłożem, aby uniknąć strat azotu w postaci amoniaku.
2. Wiosenne nawożenie – alternatywa dla niektórych sadów
Chociaż jesienne nawożenie jest najkorzystniejsze, w niektórych przypadkach można stosować obornik także wczesną wiosną, najlepiej w marcu lub kwietniu. Wiosenne nawożenie sprawdzi się szczególnie w sytuacjach, gdy:
- jesienią nie było możliwości zastosowania obornika,
- gleba jest uboga w próchnicę,
- drzewa wykazują objawy niedoborów składników pokarmowych.
Należy jednak pamiętać, że wiosenne stosowanie obornika wymaga ostrożności – świeży obornik może spowodować zbyt intensywny wzrost pędów kosztem kwitnienia i owocowania. Wiosną najlepiej stosować obornik dobrze przefermentowany lub kompostowany.
3. Unikanie nawożenia latem
Latem nie zaleca się nawożenia drzew owocowych obornikiem, ponieważ intensywne procesy rozkładu mogą prowadzić do szybkiej utraty azotu oraz zwiększonego ryzyka poparzeń korzeni. Ponadto drzewa w tym okresie intensywnie owocują, a nagły wzrost zawartości azotu może wpłynąć negatywnie na jakość plonów.
Jak prawidłowo stosować obornik pod drzewa owocowe?
1. Dawki nawożenia
Dawka obornika powinna być dostosowana do wieku i kondycji drzewa:
- Młode drzewa (do 3 lat) – 10–15 kg na jedno drzewo,
- Drzewa dorosłe – 30–40 kg na jedno drzewo,
- Drzewa bardzo duże i stare – do 50 kg obornika.
W przypadku sadów towarowych dawki obornika mogą wynosić od 30 do 60 t/ha w zależności od stanu gleby i zasobności w składniki pokarmowe.
2. Sposób aplikacji
Obornik można stosować na kilka sposobów:
- Rozsypywanie na powierzchni – rzadziej stosowane, ponieważ zwiększa straty azotu.
- Wkopanie w glebę – najlepsza metoda, polegająca na płytkim wymieszaniu obornika z glebą na głębokość 10–15 cm.
- Kompostowanie przed zastosowaniem – obornik przefermentowany jest bezpieczniejszy dla korzeni drzew i szybciej uwalnia składniki odżywcze.
3. Rodzaje obornika a jego wpływ na drzewa
Rodzaj zwierzęcia, od którego pochodzi obornik, ma wpływ na zawartość składników pokarmowych:
- Obornik bydlęcy – najczęściej stosowany, działa powoli, poprawia strukturę gleby.
- Obornik koński – bogaty w azot, szybciej się rozkłada, idealny dla gleb ciężkich.
- Obornik świński – zawiera więcej potasu, ale rozkłada się wolniej.
- Obornik drobiowy – bardzo skoncentrowany, wymaga kompostowania przed użyciem.
Prawidłowe nawożenie drzew owocowych obornikiem ma kluczowe znaczenie dla ich zdrowego wzrostu, plonowania i kondycji gleby. Najlepszym terminem jest jesień, co pozwala na stopniowy rozkład substancji organicznych przed rozpoczęciem nowego sezonu wegetacyjnego. Wiosenne nawożenie może być stosowane w uzasadnionych przypadkach, natomiast latem należy unikać aplikacji obornika. Stosowanie odpowiednich dawek i metod aplikacji pozwala na pełne wykorzystanie potencjału tego naturalnego nawozu, przyczyniając się do długowieczności i wysokiej jakości plonów w sadach owocowych.
