W poniższym poradniku przedstawiamy najważniejsze informacje o odmianach śliw – zarówno tych najpopularniejszych, jak i zapomnianych, ale wartych uwagi.
Śliwy to jedne z najpopularniejszych drzew owocowych w Polsce. Cenione za smak, wszechstronność zastosowania i stosunkowo łatwą uprawę, goszczą w przydomowych ogrodach, sadach towarowych i gospodarstwach ekologicznych. Różnorodność tych drzew może jednak zaskakiwać – wyróżniamy zarówno liczne gatunki, jak i dziesiątki odmian o odmiennym czasie dojrzewania, smaku, kolorze skórki i miąższu. Dobrze dobrane śliwy mogą owocować od lipca aż do późnej jesieni.
Jakie są gatunki śliwek w Polsce?
W naszym klimacie najczęściej uprawiane są cztery gatunki śliw, różniące się między sobą odpornością, wymaganiami i zastosowaniem. Oto one:
1. Śliwa domowa (Prunus domestica)
Najpowszechniejszy gatunek spotykany w sadach i ogrodach. To właśnie do tej grupy należą znane odmiany takie jak Węgierka Zwykła, President, Stanley czy Amers. Śliwa domowa daje owoce nadające się do bezpośredniego spożycia, na powidła, susz i nalewki. Charakteryzuje się dużą odpornością na mróz i szeroką gamą odmian – od bardzo wczesnych po późnojesienne.
2. Śliwa wiśniowa (Prunus cerasifera)
Znana też jako ałycza lub mirabelka. Ma kuliste, zwykle żółte lub czerwone owoce. Często wykorzystywana jako podkładka dla innych odmian śliw ze względu na dużą siłę wzrostu i odporność na niekorzystne warunki. Jej owoce są aromatyczne, ale nietrwałe.
3. Śliwa tarnina (Prunus spinosa)
Rośnie dziko na skrajach lasów i nieużytkach. Owoce tarniny są bardzo cierpkie na surowo, ale po przemrożeniu stają się słodkawe i świetnie nadają się na nalewki lub dżemy. Tarnina ma duże walory ozdobne i jest odporna na choroby oraz mrozy.
4. Śliwa japońska (Prunus salicina)
Coraz częściej spotykana w Polsce dzięki łagodniejszemu klimatowi. Jej owoce są większe, bardziej soczyste i słodsze niż u śliwy domowej, ale sama roślina bywa bardziej wrażliwa na przemarzanie. Wymaga ciepłych stanowisk i żyznych gleb.
Każdy z tych gatunków ma inne wymagania, dlatego przed posadzeniem warto dobrać odpowiedni gatunek do warunków siedliskowych działki.
Jakie są stare odmiany śliw?
W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzą stare, tradycyjne odmiany śliw. Często zapomniane, a przecież to one przez dziesięciolecia zapewniały polskim domostwom smakowite owoce i bogate zbiory. Są one cenione za naturalną odporność, aromatyczny smak i brak potrzeby intensywnej ochrony chemicznej.
Węgierka Zwykła
Bez wątpienia najbardziej znana stara odmiana. Owoce niewielkie, ciemnogranatowe, z woskowym nalotem. Miąższ żółty, słodki, łatwo oddzielający się od pestki. Idealna na powidła i do suszenia. Kwitnie późno, dzięki czemu rzadko przemarza. Należy jednak uważać na podatność na szarkę (ospowatość śliw).
Renkloda Ulena
Stara, francuska odmiana uprawiana w Polsce od XIX wieku. Owoce duże, żółte, bardzo soczyste i słodkie. Dojrzałość zbiorcza przypada w sierpniu. Renklody są chętnie jedzone na surowo, ale można z nich także przygotować kompoty. Drzewo dość wymagające pod względem gleby i stanowiska.
Opal
Powstała w Szwecji w wyniku skrzyżowania renklody z węgierką. W Polsce uprawiana od lat 60. Bardzo wczesna odmiana – owoce dojrzewają już na początku sierpnia. Mało wymagająca, odporna na mróz i choroby. Owoce średnie, czerwono-fioletowe, bardzo słodkie. Idealna do bezpośredniego spożycia.
Żółta Śliwa Dąbrowicka
Dawna odmiana pochodząca z okolic Dąbrowy Górniczej. Mało znana, ale zasługująca na uwagę. Owoce średniej wielkości, żółte, z delikatnym rumieńcem. Nadaje się na przetwory, ale również do jedzenia na surowo. Cenna dla kolekcjonerów tradycyjnych odmian.
Brzoskwiniowa (Brzoskwinka)
Bardzo stara odmiana, o żółto-czerwonych owocach i delikatnym aromacie przypominającym brzoskwinie. W Polsce znana głównie z sadów wiejskich i przydomowych. Dobrze sprawdza się w formie nalewki i kompotu. Odporna na choroby i mróz.
Warto wspomnieć, że stare odmiany często lepiej znoszą niekorzystne warunki pogodowe, są bardziej odporne na szkodniki i mają długą żywotność. Choć ich owoce bywają mniejsze i mniej efektowne niż u nowych odmian, to nadrabiają smakiem i autentycznością.
Jakie odmiany śliw warto posadzić w ogrodzie?
Wybierając śliwy do ogrodu, warto kierować się kilkoma kryteriami: odpornością na mróz, plennością, smakiem owoców i ich zastosowaniem. Poniżej kilka propozycji, które sprawdzą się zarówno w sadzie amatorskim, jak i na działce rekreacyjnej.
Stanley
Bardzo popularna amerykańska odmiana. Owoce duże, ciemnogranatowe, z jędrnym miąższem. Doskonała na susz, do mrożenia i na kompoty. Dobrze znosi transport i przechowywanie. Drzewo odporne na mrozy, dobrze owocuje co roku.
President
Angielska odmiana o bardzo dużych owocach. Dojrzewa późno – nawet w październiku. Doskonała do przechowywania. Miąższ jasnożółty, słodki, dobrze odchodzi od pestki. Drzewo silnie rośnie, potrzebuje cięcia i przewiewnego stanowiska.
Cacanska Lepotica
Wczesna odmiana pochodzenia serbskiego. Owoce duże, bardzo atrakcyjne wizualnie, pokryte fioletową skórką. Smak słodko-kwaśny, miąższ łatwo odchodzi od pestki. Plenna i odporna na szarkę – świetna dla ogrodników, którzy unikają oprysków.
Jojo
Jedna z nielicznych odmian w pełni odporna na szarkę. Niemieckie pochodzenie, owoce średnie, ciemnogranatowe, o słodkim miąższu. Dojrzewa we wrześniu. Nadaje się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i na przetwory. Drzewo szybko wchodzi w owocowanie.
Valor
Silnie rosnące drzewo, dające duże i aromatyczne owoce. Odporna na przemarzanie, ale potrzebuje ciepłego, nasłonecznionego stanowiska. Owoce bardzo smaczne, nadające się do jedzenia na surowo. Wymaga zapylacza – np. Stanley lub President.
Decydując się na sadzenie śliw, warto posadzić co najmniej dwie różne odmiany, które będą się wzajemnie zapylać. Choć niektóre śliwy są samopylne, obecność drugiej odmiany znacznie poprawia ilość i jakość plonów.
Zróżnicowanie odmian w ogrodzie daje nie tylko dłuższy sezon zbiorów, ale także większą odporność całego sadu na choroby i zmienne warunki pogodowe. Warto sięgnąć zarówno po nowoczesne, plenne śliwy, jak i po stare odmiany, które mogą zaskoczyć niepowtarzalnym smakiem i historią zakorzenioną w polskiej tradycji sadowniczej.
Źródło: www.warsztatogrodnika.pl
