Grab pospolity (Carpinus betulus) to jeden z najchętniej wybieranych gatunków do zakładania żywopłotów formowanych. Łączy w sobie estetykę z funkcjonalnością: Gęste ulistnienie, odporność na cięcie, piękną sezonową zmienność i wysoką tolerancję na różne warunki siedliskowe. Jednak powodzenie całej inwestycji w dużej mierze zależy od terminu sadzenia. To właśnie odpowiedni moment sadzenia decyduje o ukorzenieniu, tempie wzrostu i kondycji roślin przez kolejne sezony.
Sadzenie graba – terminy uzależnione od formy materiału szkółkarskiego
Głównym kryterium określającym najlepszy czas na sadzenie graba jest rodzaj materiału sadzeniowego (czy są to sadzonki z gołym korzeniem, balotowane, czy z pojemników). Każdy z tych typów ma inną odporność na przesadzanie i inne wymagania wilgotnościowe.
Grab z gołym korzeniem – optymalny wybór dla żywopłotu formowanego
Najczęściej spotykanym rozwiązaniem przy zakładaniu żywopłotu jest grab z gołym korzeniem, sprzedawany w stanie spoczynku, bez bryły ziemi. Tego rodzaju sadzonki są dostępne głównie jesienią i wczesną wiosną.
Najlepszy czas sadzenia:
Jesień – od połowy października do końca listopada
W tym okresie grab przechodzi w stan spoczynku, co ogranicza stres związany z przesadzeniem. Gleba jest jeszcze ciepła i wilgotna, co sprzyja wytworzeniu nowych korzeni przed nadejściem mrozów. System korzeniowy będzie kontynuował rozwój aż do momentu, gdy temperatura gleby spadnie poniżej 5°C.
Alternatywnym terminem jest:
Wczesna wiosna – marzec do połowy kwietnia
Tuż po rozmarznięciu gleby, przed ruszeniem wegetacji. Ryzyko związane z wiosennym sadzeniem polega na szybszym rozpoczęciu sezonu wzrostowego – jeśli korzenie nie zdążą się ustabilizować, mogą nie nadążać z poborem wody w czasie gwałtownego przyrostu liści.
Grab z bryłą korzeniową (balotowany)
Sadzonki balotowane są wykopywane ze szkółki z ziemią i owinięte jutą lub siatką biodegradowalną. To rozwiązanie minimalizuje ryzyko uszkodzenia korzeni, ale nadal jest to materiał sezonowy – dostępny głównie jesienią.
Zalecany termin sadzenia:
Jesień – od końca września do listopada
Zasady są podobne jak w przypadku roślin z gołym korzeniem. Jesień pozwala roślinom na aklimatyzację i przygotowanie do zimy. Ważne, by sadzić przed pierwszymi przymrozkami, by gleba zachowała plastyczność.
Grab w pojemnikach – elastyczność w planowaniu
Sadzonki doniczkowe można teoretycznie sadzić przez cały sezon wegetacyjny – od wiosny do jesieni. Są dostępne w centrach ogrodniczych i szkółkach praktycznie przez cały rok.
Najlepszy moment sadzenia:
Wiosna – od kwietnia do czerwca
lub
Wczesna jesień – wrzesień
Choć możliwe jest sadzenie nawet w środku lata, nie jest to zalecane, zwłaszcza w czasie upałów – system korzeniowy w pojemniku może mieć trudności z szybkim nawiązaniem kontaktu z otaczającą glebą, co zwiększa ryzyko przesuszenia.
Warunki siedliskowe – kiedy gleba mówi sadź, a kiedy poczekaj
Nie tylko kalendarz powinien decydować o momencie sadzenia. Równie istotny jest stan gleby i warunki pogodowe w danym roku. Nawet w idealnym terminie, nie należy sadzić graba w następujących warunkach:
-
gleba zmarznięta lub zbyt mokra (zastoje wodne po opadach)
-
ciągłe opady deszczu lub silne wiatry – zwiększają ryzyko wywiewania wilgoci z bryły korzeniowej i uszkodzeń mechanicznych
Optymalne warunki do sadzenia to pochmurny, wilgotny dzień, z temperaturą powyżej 5°C. Gleba powinna być strukturalna, umiarkowanie wilgotna, ale nie grząska. Warto sprawdzić także odczyn gleby – grab preferuje gleby lekko kwaśne do obojętnych (pH 5,5–7,0), żyzne i przepuszczalne.
Jak przygotować miejsce przed sadzeniem?
Niezależnie od pory sadzenia, dobre przygotowanie stanowiska wpływa na przyszły wygląd i zdrowie żywopłotu. Dobrą praktyką jest wcześniejsze przekopanie pasa gleby o szerokości minimum 60–80 cm i głębokości 30–40 cm. Na glebach ciężkich warto dodać piasku lub kompostu, by poprawić strukturę i przepuszczalność.
Przed sadzeniem należy:
-
usunąć wszystkie chwasty trwałe, np. perz, ostrożeń
-
wymieszać glebę z dobrze rozłożonym obornikiem lub kompostem (ok. 5–10 kg/m²)
-
przyciąć zbyt długie lub uszkodzone korzenie sadzonek
Dla żywopłotu formowanego zaleca się sadzenie w dwóch rzędach naprzemiennie, z rozstawem 25–30 cm między roślinami w rzędzie i około 30 cm między rzędami.
Cięcie po posadzeniu – warunek zagęszczenia
Nie można pominąć jednego z najważniejszych etapów: cięcia po posadzeniu. Wiele osób boi się przyciąć świeżo posadzone rośliny, ale to niezbędny zabieg, który inicjuje krzewienie się graba od podstawy.
Zalecenia są następujące:
-
po jesiennym sadzeniu: przycinamy sadzonki do wysokości ok. 20–30 cm nad ziemią – najlepiej od razu po posadzeniu, chyba że prognozowane są silne mrozy (wtedy lepiej odczekać do przedwiośnia)
-
po wiosennym sadzeniu: również natychmiast po posadzeniu – cięcie pobudza rośliny do intensywnego wzrostu bocznego
Regularne cięcie w kolejnych sezonach (2–3 razy rocznie) sprawi, że żywopłot będzie gęsty, zwarty i efektowny. Pierwsze cięcie formujące wykonujemy w czerwcu, kolejne w sierpniu.
Na co jeszcze zwrócić uwagę przy sadzeniu graba na żywopłot?
Oprócz terminu sadzenia, warto pamiętać o kilku dodatkowych aspektach, które znacząco wpływają na sukces uprawy:
-
ściółkowanie – szczególnie przy sadzeniu wiosennym i letnim. Warstwa kory, trocin lub kompostu wokół roślin ograniczy parowanie wody i rozwój chwastów.
-
podlewanie – systematyczne, zwłaszcza przez pierwszy sezon po posadzeniu. Grab ma stosunkowo płytki system korzeniowy, więc reaguje na niedobory wody.
-
ochrona przed mrozem – przy jesiennym sadzeniu warto usypać kopczyki z ziemi lub kory u podstawy roślin (ok. 10–15 cm), co zabezpieczy szyjkę korzeniową przed przemarzaniem.
Nie należy się zniechęcać, jeśli grab nie rozwija się intensywnie w pierwszym roku po posadzeniu. Jest to gatunek o spokojnym tempie wzrostu w początkowej fazie, który rekompensuje to późniejszą siłą i gęstością przy prawidłowej pielęgnacji.
Grabowy żywopłot to inwestycja na dziesięciolecia. Rozpoczynając ją we właściwym momencie, ogrodnik zyskuje pewność, że rośliny ukorzenią się szybko i bez problemów, tworząc w kolejnych latach nie tylko zieloną barierę, ale także ozdobę całego ogrodu.
Źródło: www.warsztatogrodnika.pl
