Mączniak rzekomy cebuli, wywoływany przez organizm grzybopodobny Peronospora destructor, jest jedną z najgroźniejszych chorób grzybowych występujących na plantacjach cebuli (Allium cepa), zarówno w uprawach towarowych, jak i amatorskich. Patogen ten rozwija się w warunkach wysokiej wilgotności i umiarkowanych temperatur (12–20°C), co czyni go szczególnie groźnym wiosną i jesienią. Choroba występuje również na porach, szczypiorku i czosnku, ale największe znaczenie gospodarcze ma jej występowanie w uprawach cebuli.
Warunki sprzyjające infekcji
Infekcja następuje głównie w nocy lub wczesnym rankiem, kiedy rośliny są pokryte rosą, a wilgotność względna powietrza utrzymuje się na poziomie powyżej 90% przez kilka godzin. Peronospora destructor zimuje w postaci oospor w resztkach pożniwnych lub jako grzybnia w cebulach przechowalniczych, co umożliwia przetrwanie patogenu między sezonami.
Wczesne objawy choroby
Pierwsze symptomy
W początkowej fazie choroby objawy mączniaka rzekomego są trudne do zauważenia. Na liściach pojawiają się niewyraźne, jasnozielone do żółtawych plamy, które często umykają uwadze ogrodnika. Są to miejsca infekcji pierwotnej, które w warunkach wysokiej wilgotności bardzo szybko się rozwijają.
Nalot grzybniowy
W sprzyjających warunkach na spodniej stronie porażonych liści widoczny jest charakterystyczny, fioletowoszary nalot grzybniowy. Jest to struktura sporulacyjna patogenu, zawierająca zarodniki konidialne. Nalot ten jest szczególnie dobrze widoczny rano, zanim zniknie pod wpływem słońca i wyschnięcia roślin.
Objawy zaawansowanej infekcji
Nekroza liści
W miarę postępu choroby plamy powiększają się i zlewają, co prowadzi do żółknięcia, a następnie zamierania tkanek. Liście stają się wiotkie, brunatnieją, a ich końcówki zaczynają się skręcać i zasychać. Przy silnym porażeniu cały szczypior może obumierać, co znacząco wpływa na zdolność cebuli do dalszego wzrostu i dojrzewania.
Obumieranie szczypioru
Z powodu ograniczenia powierzchni asymilacyjnej dochodzi do spowolnienia wzrostu cebul i ich niedostatecznego dojrzewania. Szczypior ulega przedwczesnemu zasychaniu, co sprawia, że cebule są drobniejsze, słabiej wykształcone, a ich jakość przechowalnicza ulega znacznemu pogorszeniu.
Zakażenia wtórne
Porażone tkanki stają się bramą wejściową dla innych patogenów, szczególnie bakterii i grzybów powodujących mokrą zgniliznę cebuli. Dochodzi do wtórnych zakażeń, które znacznie przyspieszają degradację plonu, zarówno na polu, jak i w przechowalniach.
Różnicowanie objawów z innymi chorobami
Mączniaka rzekomego łatwo pomylić z innymi chorobami liści cebuli, jak alternarioza (Alternaria porri) czy fuzarioza. Kluczową cechą diagnostyczną mączniaka jest obecność nalotu grzybniowego oraz szybki rozwój objawów w warunkach wysokiej wilgotności. Alternarioza objawia się bardziej okrągłymi, ciemniejszymi plamami z koncentrycznymi pierścieniami, natomiast fuzarioza prowadzi głównie do zgnilizny cebul u podstawy.
Znaczenie monitorowania i wczesnego rozpoznania
Wczesne rozpoznanie objawów mączniaka rzekomego cebuli jest kluczowe dla skutecznego zarządzania chorobą. Regularna lustracja plantacji, szczególnie w warunkach sprzyjających infekcji, pozwala na wczesne zastosowanie środków ochrony roślin oraz minimalizację strat plonów. Zaleca się wykonywanie obserwacji porannych, kiedy nalot jest najlepiej widoczny.
Mączniak rzekomy cebuli to choroba o dużym znaczeniu ekonomicznym, która w krótkim czasie może zniszczyć znaczną część uprawy. Objawy początkowe są subtelne, dlatego konieczna jest regularna kontrola stanu fitosanitarnego plantacji. Charakterystyczne cechy, takie jak jasnozielone plamy, szybkie żółknięcie liści oraz fioletowoszary nalot na spodniej stronie blaszki liściowej, powinny wzbudzić czujność każdego ogrodnika. Tylko szybka reakcja, połączona z profilaktyką i właściwą strategią ochrony, może zapobiec rozprzestrzenianiu się patogenu i zachować wartość handlową cebuli.
Źródło: https://www.mojarola.pl/
