Żaby w oczku wodnym wzbudzają mieszane emocje. Jedni uważają je za uroczych, pożytecznych mieszkańców przydomowych stawów, inni narzekają na ich głośne kumkanie i obawiają się, że mogą zakłócać spokój w ogrodzie. W rzeczywistości obecność żab to często oznaka dobrze funkcjonującego ekosystemu – czystej wody, równowagi biologicznej i zdrowego środowiska. Zanim jednak zdecydujesz, czy chcesz mieć żaby w oczku wodnym, warto wiedzieć, jakie gatunki są najbardziej pożyteczne, jak o nie dbać i co zrobić, jeśli ich liczba okaże się zbyt duża.
Jakie żaby do oczka wodnego?
W naturalnych oczkach wodnych najczęściej pojawiają się żaby zielone – czyli żaba wodna (Pelophylax esculentus), jeziorkowa (Pelophylax lessonae) oraz śmieszka (Pelophylax ridibundus). To najpospolitsze gatunki w Polsce, które doskonale odnajdują się w środowiskach sztucznych, takich jak oczka wodne, stawy czy sadzawki.
Te żaby są wyjątkowo pożyteczne – zjadają ogromne ilości owadów, w tym komarów, much, meszek i ślimaków, pomagając utrzymać naturalną równowagę biologiczną. Dorosła żaba potrafi w ciągu jednego sezonu zjeść tysiące drobnych owadów, co sprawia, że jest naturalnym sprzymierzeńcem każdego ogrodnika.
Do oczka wodnego mogą też zawitać ropuchy szare i ropuchy zielone, które choć mniej efektowne, również są bardzo pożyteczne – żerują głównie na ślimakach, larwach i owadach nocnych. Ropuchy preferują spokojne, wilgotne miejsca w pobliżu wody i nie wymagają żadnej opieki.
Warto jednak pamiętać, że wszystkie gatunki żab w Polsce są objęte ochroną prawną, więc nie wolno ich łapać, przenosić ani niszczyć ich środowiska. Jeśli same pojawią się w oczku – to znak, że stworzyłeś odpowiednie warunki dla życia wodnego.
Aby zachęcić żaby do zamieszkania w oczku, wystarczy zapewnić im:
- czystą, niechlorowaną wodę,
- płytkie strefy brzegowe z roślinnością, gdzie mogą wychodzić na ląd,
- kamienie, liście lub pnie jako schronienia,
- brak drapieżników, takich jak ryby drapieżne (np. karasie lub szczupaki).
Czym karmić żaby w oczku?
Wbrew pozorom żaby nie potrzebują karmienia przez człowieka – są doskonałymi łowcami i same znajdą pożywienie w naturalnym środowisku. W oczku wodnym będą polować na:
- komary i ich larwy,
- muchy i muszki owocowe,
- ślimaki,
- pająki i chrząszcze,
- drobne owady wodne.
Jeśli oczko wodne jest dobrze zbilansowane biologicznie, żaby nie będą potrzebować żadnej dodatkowej pomocy. W sytuacjach, gdy zbiornik jest nowy lub pozbawiony owadów, można wspomóc żaby, podając im żywe owady dostępne w sklepach zoologicznych – np. muchy, świerszcze lub larwy mącznika.
Ważne, by nie stosować gotowych pokarmów dla ryb ani resztek jedzenia – żaby ich nie zjedzą, a dodatkowo zanieczyszczą wodę. Naturalne środowisko i bogactwo mikroorganizmów to najlepsza „stołówka” dla tych płazów.
Warto też zadbać o różnorodność roślinności wokół oczka, która przyciągnie owady i zapewni żabom cień oraz miejsca do ukrycia. Gatunki takie jak tatarak, kosaćce wodne, trzcina pospolita czy mięta wodna tworzą idealne warunki dla rozwoju drobnych stworzeń, którymi żaby się żywią.
Jak zimują żaby w oczku wodnym?
Żaby są zwierzętami zmiennocieplnymi, co oznacza, że ich aktywność zależy od temperatury otoczenia. Gdy nadchodzi jesień i temperatura spada, żaby zaczynają przygotowywać się do zimowania.
Niektóre gatunki, szczególnie żaby zielone, zimują w wodzie, zagrzebując się w mule na dnie oczka. Tam zapadają w stan hibernacji, spowalniając metabolizm do minimum. W tym czasie oddychają tlenem rozpuszczonym w wodzie przez skórę.
Inne gatunki, takie jak ropuchy, preferują zimowanie na lądzie – chowają się w wilgotnych kryjówkach pod kamieniami, liśćmi lub w norach.
Aby pomóc żabom przetrwać zimę, warto zadbać o kilka rzeczy:
- Nie usuwać całkowicie mułu z dna oczka – cienka warstwa to bezpieczne schronienie.
- Zostawić część liści i kamieni na brzegach – to miejsca, w których mogą ukryć się ropuchy.
- Zapewnić dostęp powietrza – zimą należy zrobić przerębel lub zastosować pływający napowietrzacz, aby zapobiec całkowitemu zamarznięciu tafli wody.
Żaby są bardzo odporne – potrafią przetrwać w wodzie o temperaturze bliskiej 0°C, o ile nie zamarznie cała objętość zbiornika. W małych oczkach wodnych warto więc zadbać, by woda była odpowiednio głęboka – minimum 80 cm – aby zimujące zwierzęta miały bezpieczne warunki.
Jak pozbyć się żab z oczka wodnego?
Nie wszyscy właściciele ogrodów cieszą się z obecności żab, zwłaszcza jeśli ich kumkanie staje się uciążliwe. Trzeba jednak wiedzieć, że nie wolno ich zabijać ani łapać, ponieważ są pod ochroną. Można jednak zastosować kilka sposobów, by ograniczyć ich obecność w sposób zgodny z prawem.
Najskuteczniejsze jest ograniczenie warunków, które sprzyjają ich rozmnażaniu. Żaby składają skrzek w spokojnych, płytkich zbiornikach, więc jeśli nie chcesz, by wracały co roku, możesz:
- usunąć część roślinności wodnej (np. tataraku czy sitowia),
- zadbać o cyrkulację wody – fontanna lub mały filtr skutecznie odstraszają żaby,
- regularnie usuwać skrzek, zanim rozwiną się kijanki (pamiętając, że nie wolno ich niszczyć w miejscach objętych ochroną przyrody),
- posadzić rośliny o intensywnym zapachu, np. lawendę lub miętę, które zniechęcają żaby do przebywania w pobliżu.
Jeśli mimo to populacja żab wciąż się zwiększa, można skontaktować się z lokalnym ośrodkiem ochrony środowiska lub strażą miejską – w niektórych przypadkach instytucje te pomagają w bezpiecznym przeniesieniu płazów w bardziej naturalne środowisko.
Warto jednak pamiętać, że obecność żab w oczku to często znak, że woda jest czysta i dobrze natleniona. W wielu ogrodach żaby są wręcz pożądane – nie tylko chronią rośliny przed owadami, ale też tworzą niepowtarzalny klimat naturalnego stawu.
Żaby to sprzymierzeńcy ogrodnika, a nie intruzi. Jeśli masz w swoim oczku kilka zielonych gości, potraktuj to jako komplement dla swojej przyrody – oznacza to, że stworzyłeś środowisko, w którym życie wodne rozwija się w harmonii.
Źródło: www.warsztatogrodnika.pl
