Ochrona pomidorów przed chorobami grzybowymi i bakteryjnymi to jeden z kluczowych aspektów udanej uprawy. Jednym z podstawowych środków wykorzystywanych przez profesjonalnych ogrodników oraz rolników ekologicznych jest miedzian – preparat o szerokim spektrum działania. Prawidłowe zastosowanie tego środka decyduje o skuteczności ochrony i bezpieczeństwie roślin. Poniżej omawiamy szczegółowo, kiedy pryskać pomidory miedzianem, jak to robić oraz jakie są zalecenia w zależności od warunków pogodowych i fazy rozwoju roślin.
Czym jest miedzian i jak działa?
Miedzian to potoczna nazwa preparatów opartych na tlenochlorku miedzi lub wodorotlenku miedzi. Zalicza się do środków ochrony roślin o działaniu kontaktowym, co oznacza, że nie wnika do wnętrza rośliny, ale tworzy ochronną warstwę na powierzchni liści i łodyg. Miedź działa grzybobójczo i bakteriobójczo, zakłócając procesy enzymatyczne patogenów i prowadząc do ich obumierania.
Najczęściej stosowane produkty to Miedzian 50 WP i Miedzian Extra 350 SC – oba zarejestrowane do ochrony pomidora zarówno w uprawie gruntowej, jak i pod osłonami.
Na jakie choroby działa miedzian?
Miedzian wykazuje wysoką skuteczność przede wszystkim wobec chorób bakteryjnych i niektórych grzybowych, które są typowe dla pomidora. Najważniejsze z nich to:
-
Zaraza ziemniaka (Phytophthora infestans) – najgroźniejsza choroba pomidora w warunkach polskich;
-
Bakterioza obwódkowa (Pseudomonas syringae pv. tomato);
-
Bakteryjna cętkowatość liści (Xanthomonas spp.);
-
Antraknoza (Colletotrichum spp.) – zwłaszcza w wilgotnych sezonach.
Termin pierwszego oprysku – prewencja ma kluczowe znaczenie
Pierwszy oprysk miedzianem powinien być wykonany profilaktycznie, zanim pojawią się pierwsze objawy chorób. W praktyce oznacza to:
-
dla upraw gruntowych: pierwszy oprysk wykonujemy, gdy rośliny osiągną wysokość ok. 20–30 cm, zazwyczaj na przełomie maja i czerwca;
-
dla upraw szklarniowych i tunelowych: jeszcze przed posadzeniem rozsady lub bezpośrednio po jej posadzeniu, jeśli nie wykonano wcześniejszego odkażania podłoża.
Stosowanie miedzianu po wystąpieniu objawów może być mniej skuteczne – środek nie ma działania leczniczego, a jedynie zapobiegawcze.
Kiedy kontynuować opryski?
Opryski należy powtarzać w zależności od warunków pogodowych oraz zagrożenia chorobowego. Ogólne zalecenia są następujące:
-
co 7–10 dni, w okresach wysokiego ryzyka infekcji – zwłaszcza przy długotrwałej wilgotności powietrza i temperaturze powyżej 18°C;
-
po intensywnych opadach deszczu, które mogą zmyć warstwę ochronną;
-
na początku owocowania, ale z zachowaniem okresu karencji (7 dni dla Miedzian 50 WP, 3 dni dla Miedzian Extra 350 SC).
W sezonie wegetacyjnym najczęściej wykonuje się 2 do 4 zabiegów miedzianem. Nie należy przekraczać maksymalnej liczby zabiegów podanej na etykiecie środka – zbyt duże stężenie miedzi może prowadzić do fitotoksyczności (żółknięcie liści, zahamowanie wzrostu).
Optymalne warunki pogodowe do zabiegu
Opryski należy wykonywać w warunkach bezwietrznych, przy temperaturze od 12 do 25°C. Unikajmy:
-
pełnego słońca (grozi poparzeniem liści),
-
deszczu przez co najmniej 6 godzin po oprysku,
-
silnego wiatru, który ogranicza pokrycie liści i powoduje znoszenie cieczy roboczej.
Zaleca się wykonywanie oprysku wcześnie rano lub wieczorem, gdy liście są suche, a temperatura stabilna.
Czy można łączyć miedzian z innymi preparatami?
Miedzian nie powinien być mieszany z nawozami dolistnymi zawierającymi azot ani z fungicydami o odczynie kwaśnym. W przypadku wątpliwości zawsze warto wykonać próbę mieszalności. Zaleca się również rotację środków ochrony roślin, by zapobiec rozwojowi odporności patogenów i nadmiernemu kumulowaniu się miedzi w glebie.
Uwagi ekologiczne i prawne
Miedzian, mimo że dopuszczony w rolnictwie ekologicznym, podlega ograniczeniom. Komisja Europejska zaleca ograniczenie łącznego zużycia miedzi do 4 kg Cu/ha rocznie w uprawach warzywniczych. Nadmierne stosowanie może prowadzić do akumulacji miedzi w glebie i zaburzeń życia mikroorganizmów glebowych.
Warto również pamiętać, że zgodnie z aktualnym stanem prawnym (2024/2025), stosowanie środków ochrony roślin jest dozwolone wyłącznie przez osoby przeszkolone i uprawnione.
Podsumowanie – Kluczowe zasady stosowania miedzianu
-
Stosuj prewencyjnie, zanim pojawią się objawy choroby.
-
Zachowuj odstępy między zabiegami – co 7–10 dni, dostosowując do pogody.
-
Nie przekraczaj dawek i liczby zabiegów – szanuj rośliny i środowisko.
-
Stosuj odpowiednie warunki pogodowe – unikaj słońca, wiatru i deszczu.
-
Zwracaj uwagę na okres karencji, szczególnie przy dojrzewających owocach.
Poprawne i rozsądne stosowanie miedzianu pozwala znacząco ograniczyć straty powodowane przez choroby, szczególnie w sezonach o wysokiej wilgotności. Dla każdego ogrodnika uprawiającego pomidory – zarówno hobbystycznie, jak i profesjonalnie – jest to narzędzie nieodzowne, pod warunkiem, że stosowane zgodnie z zasadami sztuki ogrodniczej.
