Ziemniaki to jedno z najbardziej wdzięcznych warzyw w ogrodzie – nie wymagają szczególnych zabiegów, dają obfite plony i można je uprawiać nawet na niewielkiej działce. Wiele osób, które zaczynają swoją przygodę z warzywnikiem, zastanawia się, kiedy sadzić ziemniaki w ogrodzie, by zapewnić im najlepsze warunki do wzrostu. Odpowiedni termin, pogoda i przygotowanie gleby mają ogromny wpływ na jakość i wielkość zbiorów. Warto też wiedzieć, jak długo rosną ziemniaki, czego nie sadzić w ich pobliżu i czy sadzenie bulw z marketu to dobry pomysł.
Kiedy sadzić ziemniaki w ogrodzie?
Najlepszy czas na sadzenie ziemniaków w Polsce przypada zazwyczaj od połowy kwietnia do połowy maja, w zależności od regionu i warunków pogodowych. Kluczowym czynnikiem jest temperatura gleby – powinna wynosić co najmniej 8–10°C. Jeśli ziemia jest zbyt zimna, bulwy mogą gnić lub rozwijać się bardzo wolno.
W cieplejszych rejonach kraju, np. w zachodniej i południowej Polsce, sadzenie można rozpocząć już w pierwszej połowie kwietnia. W północnych i górskich regionach lepiej poczekać do końca miesiąca lub nawet do początku maja.
Ziemniaki sadzi się na głębokość 8–10 cm, w rzędach oddalonych o około 60–70 cm, z odstępami między sadzeniakami co 30–35 cm. Dobrze jest przygotować glebę wcześniej – przekopać ją jesienią, dodać kompostu lub obornika, a wiosną ją spulchnić.
Wczesne odmiany ziemniaków warto sadzić jak najwcześniej, by zdążyły dojrzeć przed letnimi upałami. Odmiany późniejsze, przeznaczone do przechowywania, można sadzić później – w drugiej połowie kwietnia lub na początku maja.
Dla lepszego startu roślin warto podkiełkować sadzeniaki – wystawić je na światło w temperaturze ok. 15°C przez 2–3 tygodnie przed sadzeniem. Dzięki temu szybciej się przyjmą i wcześniej wypuszczą pędy.
Czy mogę uprawiać ziemniaki latem?
Tak, można uprawiać ziemniaki latem, choć nie jest to typowy termin sadzenia. Wysadzanie bulw po czerwcu jest możliwe tylko w określonych warunkach – najczęściej jako drugi plon po wcześniejszych warzywach, np. po cebuli, grochu czy sałacie.
Letnie sadzenie ziemniaków ma sens głównie w przypadku odmian bardzo wczesnych, które dojrzewają w 70–90 dni. Wówczas sadzi się je do połowy lipca, a zbiera we wrześniu lub październiku. Trzeba jednak pamiętać, że ziemia musi być dobrze nawodniona, ponieważ w letnich miesiącach młode rośliny narażone są na suszę.
Ziemniaki sadzone latem wymagają częstszego podlewania i ściółkowania gleby, aby zatrzymać wilgoć. Warto też zabezpieczyć je przed szkodnikami – szczególnie przed stonką ziemniaczaną, która w ciepłych miesiącach występuje bardzo licznie.
Letnia uprawa może być szczególnie korzystna dla ogrodników, którzy chcą wykorzystać nadwyżkę sadzeniaków lub zagospodarować wolne grządki po wczesnych zbiorach.
Czy można sadzić ziemniaki z marketu?
Choć może się to wydawać kuszące, sadzenie ziemniaków kupionych w markecie nie jest najlepszym pomysłem. Powód jest prosty – większość ziemniaków spożywczych dostępnych w sklepach jest chemicznie zabezpieczona przed kiełkowaniem, aby dłużej zachowały świeżość. Takie bulwy, nawet jeśli wypuszczą kiełki, często nie rozwijają się prawidłowo lub dają bardzo mały plon.
Dodatkowo ziemniaki z marketu mogą być nosicielami chorób wirusowych i grzybowych, które z łatwością przeniosą się na glebę i inne rośliny w ogrodzie. Choroby takie jak rizoktonioza czy parch srebrzysty mogą pozostać w glebie przez wiele lat i utrudnić przyszłe uprawy.
Zamiast tego warto kupić certyfikowane sadzeniaki ziemniaka w sklepie ogrodniczym lub u producenta. Są one zdrowe, przygotowane do uprawy i często wstępnie podkiełkowane. Koszt kilograma sadzeniaków to zazwyczaj kilka złotych, a z takiej ilości można zebrać nawet kilkanaście kilogramów plonu.
Jeśli jednak chcesz spróbować posadzić ziemniaki z kuchni, wybierz te, które już naturalnie wykiełkowały i nie mają oznak pleśni. Posadź je w odizolowanym miejscu – np. na osobnej grządce – by uniknąć ryzyka zakażenia innych roślin.
Ile rosną ziemniaki od posadzenia?
Czas wzrostu ziemniaków zależy od odmiany i warunków pogodowych, ale średnio wynosi od 70 do 130 dni.
- Odmiany bardzo wczesne (np. Denar, Lord, Riviera) dojrzewają po 70–80 dniach – idealne do zbioru w czerwcu lub lipcu.
- Odmiany średnio wczesne (np. Irga, Irys, Vineta) potrzebują 90–110 dni.
- Odmiany późne (np. Jelly, Bryza, Tajfun) dojrzewają po około 120–140 dniach i nadają się najlepiej do przechowywania zimowego.
W trakcie uprawy ziemniaków kluczowe są dwa momenty – obsypywanie (okopywanie) i nawadnianie. Pierwsze obsypywanie wykonuje się, gdy rośliny osiągną wysokość 15–20 cm, a kolejne po około dwóch tygodniach. Dzięki temu bulwy rozwijają się głębiej i są lepiej chronione przed światłem, które może powodować zielenienie i gromadzenie toksycznej solaniny.
Regularne podlewanie, szczególnie w okresie zawiązywania bulw, ma ogromne znaczenie dla plonów. Susza może ograniczyć wzrost ziemniaków nawet o 30–40%.
Czego nie sadzić obok ziemniaka?
Ziemniaki mają dość duże wymagania pokarmowe, dlatego nie powinny być sadzone obok roślin, które również intensywnie pobierają składniki z gleby. Najlepiej unikać sąsiedztwa:
- pomidorów,
- bakłażanów,
- papryki,
- chili,
- dyni i cukinii.
Wszystkie te gatunki należą do tej samej rodziny (psiankowatych) i są podatne na podobne choroby, m.in. zarazę ziemniaczaną i alternariozę. Sadzenie ich blisko siebie zwiększa ryzyko infekcji i osłabia plony.
Dobrymi sąsiadami ziemniaka są natomiast:
- fasola – wzbogaca glebę w azot,
- kapusta i kalafior – korzystają z pozostających w glebie resztek po ziemniakach,
- kukurydza – chroni rośliny przed wiatrem i wspomaga mikroklimat uprawy.
W płodozmianie ziemniaki najlepiej sadzić na tym samym stanowisku nie częściej niż co 3–4 lata, aby gleba mogła się zregenerować i ograniczyć ryzyko chorób.
Ile mrozu wytrzyma ziemniak w ziemi?
Ziemniaki są wrażliwe na niskie temperatury. Już przy –1°C mogą zostać uszkodzone liście, a przy spadku temperatury gleby poniżej –2°C bulwy zaczynają przemarzać. Dlatego bardzo ważne jest, by nie sadzić ich zbyt wcześnie, gdy istnieje ryzyko przymrozków.
Jeśli prognozy zapowiadają chłodne noce po posadzeniu, warto zabezpieczyć młode rośliny agrowłókniną lub lekkim kopczykiem ziemi. Taki zabieg ochroni kiełki przed uszkodzeniem.
Ziemniaki pozostawione w ziemi po pierwszych przymrozkach szybko tracą jakość – stają się wodniste i mogą gnić. Dlatego zbiory należy zakończyć przed nadejściem silnych chłodów, zazwyczaj najpóźniej do końca października.
Odpowiedni termin sadzenia i właściwa pielęgnacja to gwarancja udanych plonów. Wiedząc, kiedy sadzić ziemniaki w ogrodzie, jak dbać o ich rozwój i czego unikać w uprawie, można uzyskać obfite, zdrowe zbiory nawet z niewielkiej grządki. To jedno z najwdzięczniejszych warzyw dla ogrodników – odporne, uniwersalne i pełne smaku, szczególnie gdy pochodzi prosto z własnej ziemi.
Źródło: www.warsztatogrodnika.pl
