Uprawa pomidorów w tunelu foliowym to popularna praktyka wśród ogrodników, szczególnie tych, którzy dążą do wydłużenia sezonu wegetacyjnego i uzyskania wyższych plonów. Jednak optymalne wykorzystanie przestrzeni tunelu nie kończy się na samych pomidorach. Przy właściwym planowaniu można z powodzeniem uprawiać w ich towarzystwie inne gatunki warzyw i ziół, które nie tylko nie zakłócą wzrostu pomidorów, ale wręcz pozytywnie wpłyną na mikroklimat, zdrowie roślin oraz plonowanie. Kluczowe znaczenie mają tu aspekty kompatybilności roślin, ich wymagania siedliskowe oraz wpływ allelopatyczny.
Zasady doboru roślin do współuprawy z pomidorami
Zanim zdecydujemy się na wprowadzenie innych gatunków do tunelu z pomidorami, należy dokładnie przeanalizować ich potrzeby środowiskowe. Pomidory są roślinami ciepłolubnymi, światłożądnymi i wymagają regularnego podlewania, ale źle znoszą nadmiar wilgoci i brak przewiewu. Dlatego współuprawiane rośliny nie mogą konkurować z nimi o światło, wodę ani przestrzeń korzeniową. Ważna jest również ich odporność na choroby grzybowe i bakteryjne, które łatwo przenoszą się w warunkach podwyższonej wilgotności w tunelu.
Zioła kompatybilne z pomidorami
Bazylia
Bazylia to jedno z najbardziej polecanych ziół do współuprawy z pomidorami. Jej olejki eteryczne wykazują właściwości odstraszające mszyce, przędziorki i inne drobne szkodniki. Dodatkowo poprawia smak i aromat owoców pomidorów – efekt ten potwierdzony jest zarówno anegdotycznie, jak i w badaniach ogrodniczych.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis)
Choć jest rośliną jednoroczną i dekoracyjną, nagietek skutecznie przyciąga pożyteczne owady zapylające i pasożytnicze, takie jak bzygowate i złotooki, które zwalczają mszyce. Wysiewany w tunelu w odstępach między rzędami pomidorów, poprawia różnorodność biologiczną i zwiększa odporność całego mikroekosystemu.
Pietruszka naciowa
Dobrze znosi warunki tunelowe, nie konkuruje z pomidorami o światło i działa odstraszająco na nicienie oraz niektóre owady glebowe. Może być sadzona w niższych partiach tunelu, tuż przy ścieżkach lub pomiędzy roślinami.
Warzywa nadające się do współuprawy z pomidorami
Cebula dymka i szczypior
Rośliny cebulowe są cenione w tunelu z pomidorami ze względu na swoje właściwości fitosanitarne. Wydzielane przez nie związki siarki ograniczają rozwój chorób grzybowych, takich jak zaraza ziemniaczana. Dodatkowo nie konkurują bezpośrednio z pomidorami o światło ani przestrzeń korzeniową.
Sałata masłowa i rukola
Wczesnowiosenne nasadzenia sałaty i rukoli w tunelu można przeprowadzić jeszcze przed sadzeniem pomidorów. Rośliny te szybko kończą wegetację, co pozwala na ich zbiór przed okresem największego zapotrzebowania pomidorów na światło i przestrzeń. Dobrze sprawdzają się również jako poplon w drugiej części sezonu.
Szpinak i boćwina
Wczesne odmiany szpinaku i boćwiny można siać wzdłuż brzegów tunelu. Ich korzenie nie sięgają głęboko, dzięki czemu nie zakłócają wzrostu pomidorów. Są też odporne na niższe temperatury, co czyni je idealnymi kandydatami na współuprawę w okresie przejściowym – wiosną lub jesienią.
Rośliny, których należy unikać
Nie wszystkie rośliny dobrze znoszą bliskość pomidorów. Przykładowo:
-
Ziemniaki – choć należą do tej samej rodziny (psiankowate), łatwo przenoszą zarazę ziemniaczaną, co może zniszczyć uprawę pomidorów.
-
Ogórki – mają inne wymagania środowiskowe, preferują wyższą wilgotność i są bardziej podatne na choroby grzybowe, co zwiększa ryzyko infekcji w tunelu.
-
Kukurydza – szybko rośnie i zacienia sąsiadujące rośliny, konkurując z pomidorami o światło.
Rośliny pułapkowe i odstraszające
W tunelu z pomidorami warto także sadzić tzw. rośliny pułapkowe, które przyciągają szkodniki, odciągając je od głównej uprawy. Przykładem może być aksamitka (Tagetes spp.), która wabi mączliki i jednocześnie działa allelopatycznie wobec nicieni glebowych.
Innym wartym uwagi gatunkiem jest koper, który przyciąga owady drapieżne żerujące na mszycach. Jego uprawa nie powinna być jednak zbyt intensywna – koper może zakłócać równowagę przestrzenną i wymaga starannego rozmieszczenia.
Uprawa piętrowa – maksymalizacja przestrzeni
W tunelu z pomidorami możliwe jest zastosowanie uprawy piętrowej, szczególnie jeśli pomidory prowadzone są na sznurach lub palikach. W niższych partiach, w cieniu roślin głównych, można sadzić gatunki cieniolubne, takie jak:
-
Rzodkiewka
-
Endywia
-
Koper włoski (młody)
Ważne, by wybierać odmiany o krótkim cyklu wegetacyjnym i małym pokroju, które nie będą konkurować z pomidorami o zasoby i nie spowodują pogorszenia przewiewności tunelu.
Tunel foliowy z pomidorami można efektywnie wykorzystać do współuprawy wielu gatunków roślin, przy zachowaniu kilku zasad. Najważniejsze to:
-
wybierać gatunki o zbliżonych wymaganiach środowiskowych,
-
unikać roślin o potencjale allelopatycznym lub podatnych na te same choroby,
-
stosować zioła i rośliny odstraszające szkodniki,
-
zachować umiar w ilości współtowarzyszy, aby nie zakłócać przewiewności i nie zwiększać ryzyka chorób.
Dobrze zaplanowana współuprawa pozwala nie tylko zwiększyć plon, ale także poprawić zdrowotność całego mikroekosystemu tunelu, czyniąc go bardziej odpornym na presję patogenów i szkodników.
