Maliny to jedne z najbardziej lubianych owoców ogrodowych – aromatyczne, słodkie i zdrowe. Jednak nie każda malina owocuje w tym samym czasie i nie każda wymaga identycznej pielęgnacji. W ogrodnictwie rozróżnia się dwie główne grupy malin: letnie i jesienne. Choć na pierwszy rzut oka mogą wyglądać podobnie, różnią się cyklem owocowania, sposobem cięcia i wymaganiami. Wiedza o tym, co rośnie w Twoim ogrodzie, może znacząco ułatwić pielęgnację krzewów i maksymalnie wydłużyć sezon zbiorów.
Czym są maliny letnie?
Maliny letnie (inaczej jednoroczne na pędzie dwuletnim) owocują raz w roku – zazwyczaj od końca czerwca do połowy lipca. Ich owoce pojawiają się wyłącznie na pędach dwuletnich, czyli takich, które wyrosły w poprzednim sezonie.
To oznacza, że pędy, które w tym roku wypuściły liście, zakwitną i wydadzą owoce dopiero w kolejnym sezonie. Po zbiorach pędy dwuletnie obumierają – trzeba je usunąć, by nie zabierały miejsca młodym.
Maliny letnie są bardzo plenna, a ich owoce dojrzewają szybko i równomiernie. Idealnie nadają się do przetworów – mają intensywny smak i aromat, są też nieco bardziej jędrne niż odmiany jesienne.
Maliny jesienne – czym się charakteryzują?
Maliny jesienne (nazywane też powtarzającymi lub owocującymi na pędach jednorocznych) dają owoce na tegorocznych przyrostach. Oznacza to, że krzewy sadzone na wiosnę mogą zakwitnąć i owocować już w pierwszym sezonie, zwykle od połowy sierpnia do pierwszych przymrozków.
Tego typu odmiany są chętnie wybierane przez ogrodników, którzy chcą przedłużyć sezon na maliny aż do jesieni. Są też łatwiejsze w pielęgnacji – po sezonie ścina się wszystkie pędy nisko przy ziemi, dzięki czemu ogranicza się ryzyko chorób i szkodników zimujących w starszych łodygach.
Maliny jesienne zwykle są nieco bardziej delikatne, ale dzięki chłodniejszym nocom mają intensywniejszy kolor i wyraźny smak.
Jak odróżnić maliny jesienne od letnich?
To pytanie zadaje sobie wielu ogrodników, szczególnie gdy krzewy zostały odziedziczone z działką albo sadzone kilka sezonów temu bez etykiet. Istnieje jednak kilka prostych sposobów, aby rozpoznać, z którą odmianą mamy do czynienia.
1. Termin owocowania:
Najbardziej oczywista różnica to pora zbioru. Jeśli owoce pojawiają się w czerwcu – to maliny letnie. Gdy zaczynają dojrzewać dopiero w sierpniu i wrześniu – masz do czynienia z odmianą jesienną.
2. Miejsce owocowania:
U malin letnich owoce rosną tylko na starszych, dwuletnich pędach. Jednoroczne są zielone i bez owoców. U malin jesiennych owoce pojawiają się na końcówkach jednorocznych pędów – te, które wiosną wyrosły z ziemi, jeszcze w tym samym roku kwitną i owocują.
3. Czas przycinania:
Zastanów się, jak dotychczas pielęgnowałeś krzew. Jeśli po zbiorach wycinałeś tylko suche, stare pędy, najpewniej masz maliny letnie. Jeśli ścinałeś wszystko równo z ziemią – prawdopodobnie są to maliny jesienne.
4. Tempo wzrostu i pokrój:
Maliny jesienne mają bardziej wyprostowany pokrój i rosną nieco szybciej. Letnie bywają niższe, z pędami, które często się przewieszają. To jednak mniej precyzyjny sposób rozróżniania, bo pokrój zależy także od warunków glebowych.
Jak odróżnić maliny wczesne od późnych?
Fraza jak odróżnić maliny wczesne od późnych często pojawia się wśród działkowiczów i ogrodników, którzy chcą zaplanować zbiory i pielęgnację. W praktyce określenie maliny wczesne odnosi się do odmian letnich, natomiast późne – do jesiennych.
Różnice są widoczne już w połowie sezonu:
- Wczesne maliny zaczynają dojrzewać już w czerwcu, mają krótki, ale intensywny okres owocowania.
- Późne maliny potrzebują więcej czasu, ich owoce pojawiają się pod koniec lata, ale zbiera się je znacznie dłużej – czasem aż do października.
Warto pamiętać, że istnieją także odmiany pośrednie, które potrafią owocować dwukrotnie – na dwuletnich pędach latem i na jednorocznych jesienią. Tego typu maliny, np. Polka czy Heritage, dają możliwość zbioru w dwóch falach, jeśli pozostawi się część starszych pędów.
Czy można mieć obie odmiany w jednym ogrodzie?
Zdecydowanie tak – i jest to bardzo dobry pomysł! Sadząc zarówno maliny letnie, jak i jesienne, zyskujesz dostęp do świeżych owoców przez kilka miesięcy. Dzięki temu można planować zbiory w sposób ciągły, od końca czerwca aż do pierwszych mrozów.
Ważne jednak, by odpowiednio oznaczyć krzewy – najlepiej od razu przy sadzeniu. Pozwoli to uniknąć błędów przy cięciu i nawożeniu.
Maliny letnie najlepiej sadzić w miejscach dobrze nasłonecznionych, o lekkiej glebie, natomiast jesienne poradzą sobie także na stanowiskach nieco chłodniejszych i mniej nasłonecznionych.
Różnice w pielęgnacji malin letnich i jesiennych
Choć wymagania tych dwóch grup są podobne, istnieją różnice, które warto znać:
- Cięcie:
- Letnie maliny przycina się po zbiorach – usuwa się pędy dwuletnie, pozostawiając jednoroczne na kolejny sezon.
- Jesienne maliny ścina się przy ziemi wczesną wiosną lub późną jesienią – owocują tylko na tegorocznych pędach.
- Nawożenie:
Obie odmiany potrzebują żyznej gleby, ale maliny jesienne są bardziej żarłoczne – dłużej rosną i później owocują, więc wymagają regularnego dokarmiania (np. obornikiem lub kompostem). - Podpory:
Letnie maliny zazwyczaj potrzebują palikowania lub rusztowań – ich pędy łatwo się wyginają. Jesienne są sztywniejsze i rosną bardziej pionowo, ale przy obfitym owocowaniu również warto je podeprzeć. - Zwalczanie chorób:
Maliny jesienne rzadziej chorują, ponieważ po sezonie wszystkie pędy są ścinane, co ogranicza zimowanie patogenów. Maliny letnie wymagają większej uwagi i regularnego przeglądu łodyg.
Które maliny są lepsze?
To zależy, czego szukasz. Maliny letnie dają większy, jednorazowy plon – są idealne do przetworów i mrożenia. Jesienne za to pozwalają cieszyć się świeżymi owocami przez wiele tygodni, często aż do października.
W praktyce wielu ogrodników decyduje się na uprawę obu rodzajów. Dzięki temu można nie tylko wydłużyć sezon, ale także rozłożyć pracę związaną z pielęgnacją i zbiorem na kilka miesięcy.
Świadomość, jak odróżnić maliny jesienne od letnich lub jak odróżnić maliny wczesne od późnych, pozwala lepiej zaplanować przestrzeń w ogrodzie, zoptymalizować zbiory i zadbać o zdrowie krzewów. Dzięki temu Twoje maliny będą dorodne, zdrowe i gotowe do jedzenia wtedy, gdy najbardziej masz na nie ochotę.
Źródło: www.warsztatogrodnika.pl
